Het is één van je grootste nachtmerries. Na een leuke, spannende maar onveilige nacht met een studiegenoot, ontdek je irritaties in de buurt van je geslachtsdelen of heb je pijn bij het plassen. Na een bezoekje aan de plaatselijke GGD is het zeker: je hebt een soa. Je slaat jezelf voor je kop en zweert dat je nóóit meer onveilig zal vrijen.

Verschillende soorten
Per jaar lopen in Nederland naar schatting ruim 110.000 mensen een soa op, soms zonder dat ze er iets van merken. Daarom kun je het ook ongemerkt doorgeven aan een ander door onveilige seks. Sommige soa’s hebben ernstige gevolgen als ze niet op tijd worden behandeld. Gelukkig zijn de meestegemakkelijk te genezen. Er zijn veel verschillende soa’s, elk met hun eigen symptomen. Hieronder bespreken we de vijf meest voorkomende geslachtsziekten.

Chlamydia
Chlamydia is met 60.000 besmettingen per jaar de meest voorkomende soa. Het wordt veroorzaakt door een bacterie, die zich nestelt in de slijmvliezen van de geslachtsdelen. Hierdoor kan een ontsteking ontstaan van de urinebuis, de anus en baarmoedermond. Bij een infectie in de anus zijn er meestal geen klachten. Soms is er wat bloederige afscheiding, irritatie, jeuk en pijn bij de ontlasting.

Als vrouw: merk je vaak niets ervan. Hierdoor kun je er lang mee doorlopen en de ziekte doorgeven. Verschijnselen die erop kunnen wijzen zijn pijn in de onderbuik, meer of andere afscheiding dan normaal, pijn bij het plassen, abnormaal bloedverlies en pijn bij het vrijen. Als je ermee rond blijft lopen kan het een eileiderontsteking veroorzaken die onbehandeld kan leiden tot onvruchtbaarheid.

Als man: ondervind je afscheiding uit de plasbuis. Ook kan het plassen pijnlijk zijn. Zonder behandeling aan het leiden tot een bijbalinfectie wat heftige pijn in de balzak veroorzaakt. Het kan ook verder gaan en een ontsteking aan de prostaat opleveren.

Genitale wratten
Wratten op de geslachtsdelen en rond de anus komen veel voor en kunnen heel hinderlijk zijn. Ze zijn weliswaar onschuldig, maar soms zeer hardnekkig en ze kunnen zich snel uitbreiden. De veroorzaker van de wratten is een virus, dat bijna altijd wordt overgebracht door seksueel contact. De wratten zitten meestal op en rond de geslachtsdelen en de bilspleet. Een heel enkele keer zitten ze in de mond. Vaak zijn er eerst enkele kleine wratten die groter worden en zich uitbreiden. Ze doen geen pijn, maar kunnen soms jeuken.

Als vrouw: vind je de wratten op of rond de schaamlippen, in de vagina, in de baarmoedermond of in of rond de anus. De klachten kunnen erger worden tijdens de menstruatie. Zonder behandeling kunnen de wratten zich uitbreiden.

Als man: vind je de wratten op en rond de penis. Zonder behandeling kunnen de wratten zich uitbreiden.

Herpes Genitalis
Herpes Genitalis wordt veroorzaakt door een vervelend virus. Het virus veroorzaakt een infectie van de huid en de slijmvliezen in en rond de geslachtsdelen. Je moet met de uitslag op de huid of het slijmvlies van mond, penis, vagina of anus in aanraking komen om besmet te worden.

Als vrouw en man: ondervind je de eerste klachten binnen een week na het seksuele contact. Er is vaak sprake van een jeukend, irriterend, branderig en/of pijnlijk gevoel. De plekjes worden eerst rood en later worden dat zweertjes of blaasjes. Eerste aanvallen kunnen gepaard gaan met pijn, koorts, opgezette klieren in de liezen en soms afscheiding.Vooral vrouwen hebben dan vaak pijn bij het plassen. Er wordt aangeraden het ontstoken gedeelte met blaasjes en zweertjes zo min mogelijk aan te raken en de handen na eventueel contact altijd goed te wassen. Na behandeling is het mogelijk dat het virus terugkomt.

Gonorroe
De aandoening gonorroe wordt veroorzaakt door een bacterie die leeft op en in de slijmvliezen van de vagina of penis, anus, keel en ogen. Als gevolg van orale seks kunnen zowel mannen als vrouwen gonorroe in de keel hebben. Bij een infectie in de anus zijn er meestal geen klachten. Soms is er wat slijm, pusachtige afscheiding of bloed bij de ontlasting.

Als vrouw: heb je vaak geen klachten van gonorroe. Soms komt meer afscheiding voor die onaangenaam ruikt en er anders uitziet. Plassen kan pijnlijk zijn. Zonder behandeling kan gonorroe een eileiderontsteking veroorzaken, wat uiteindelijk kan leiden tot onvruchtbaarheid of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Als man: ervaar je binnen twee weken na het seksuele contact de eerste klachten. Het kan gaan om pusachtige afscheiding (gelig of groenig) uit de plasbuis of een geïrriteerd gevoel bij het plassen. Het komt ook wel eens voor dat er geen klachten zijn. Zonder behandeling kan het een bijbalontsteking veroorzaken en uiteindelijk leiden tot een ontsteking aan de prostaat.

Hepatitis B
Hepatitis B is een ernstige infectieziekte, veroorzaakt door het hepatitis B virus. Dit virus dringt de levercellen binnen en veroorzaakt daar een ontsteking. Afhankelijk van de ernst van de ontsteking verschilt ook de ernst van de klachten. Klachten kunnen ook helemaal ontbreken. Hepatitis B is zeer besmettelijk.

Als vrouw en man: merk je meestal weinig of niets van de besmetting. Slechts één op de drie geïnfecteerden ondervindt klachten. Deze bestaan uit vermoeidheid, lusteloosheid, misselijkheid, buikpijn en jeuk, soms ook gewrichtspijn en koorts. Nadat de klachten zich hebben geuit, kan geelzucht optreden. Het oogwit wordt dan geel en de huid soms ook. De urine wordt erg donker en de ontlasting is erg licht. Een chronische hepatitis B infectie kan blijvende gevolgen hebben. Alle hepatitis B dragers lopen risico op een slecht werkende lever, levercirrose (littekens op de lever) en leverkanker. Een enkele keer verwijdert het afweersysteem het virus na jaren alsnog spontaan uit het lichaam.

Safe or sorry?
Voor alle soa’s geldt: ga naar de dokter of plaatselijke GGD. Je kan medicijnen krijgen en tegen hepatitis B kun je je zelfs laten vaccineren. Ook is het verstandig om je regelmatig te laten testen als je wisselende bedpartners hebt en niet altijd veilige seks hebt. Bij de GGD kun je dit gratis en anoniem laten doen. Maar voorkomen is altijd beter dan genezen, dus de meest verstandige en simpele oplossing is: vrij veilig of vrij niet!